Column: Het Handje
Je hebt het ongetwijfeld al meegemaakt. Je bent op stap en plots rijdt een auto de straat in die je aan het oversteken bent. Je kunt nog net een stap achteruit zetten om een onzachte kennismaking te vermijden. Wanneer de wagen rakelings langs je heen scheert, zie je het verschijnen in het bestuurdersraam: het Handje. De opgestoken hand met de palm naar buiten heeft bij ons een dubbele betekenis en kan zowel sorry als bedankt zeggen. De bestuurder geeft in het bovenstaande geval aan dat hij een overtreding begaat, je nodeloos in gevaar brengt, maar het toch niet nodig vindt de remmen dicht te smijten en bedankt je meteen ook voor je begrip en voor het feit dat je niet onder de wielen belandt.
Het Handje is zeker niet het alleenrecht van de automobilist. Ook fietsers grijpen ernaar wanneer ze flagrant de voorrangsregels of het rode licht negeren. Zelfs voetgangers, die, afgeleid door hun smartphone, nietsvermoedend over de rijbaan of het fietspad flaneren, bezondigen zich aan het Handje, als ze door het getoeter of gerinkel van hun schermpje losgerukt worden. Je zou kunnen zeggen dat het des mensen is. Je maakt een fout en het Handje is een verontschuldiging, een welgemeende: “sorry, het zal niet meer gebeuren, bedankt dat je er niet aan tilt”. Vaak is het gewoon goed bedoeld en oprecht. Niemand is foutloos, al zeker niet in het verkeer. Wie zonder zonde is …
Misschien is het gebaar van de hand met de palm naar buiten niet zo toevallig. Zo’n 15 jaar geleden ging 3VO (nu Veilig Verkeer Nederland) op zoek naar het universele sorry-gebaar in het verkeer. Daar kwam de vlakke hand vooruit, met de vingers gespreid, als winnaar uit. Dat leunt heel dicht aan bij het Handje.
Er bestaat zelfs een afwezigheidsassistent voor het Handje in onze auto’s. Even dubbel parkeren, op het fietspad, trottoir of zebrapad? Dan zet je gewoon je vier pinkers op. “Ik sta hier even, ook al mag het niet, ik ben me daar ten volle van bewust. Sorry, not sorry.” Ik vermoed dat jullie het allemaal wel eens meegemaakt hebben. Kleine tip: blijf het zeker doen, naast de boete voor foutparkeren, krijg je er meteen ook een boete voor het foutief gebruik van je richtingaanwijzers bovenop.
Ik twijfel in veel gevallen aan de oprechtheid van het Handje. In plaats van even te stoppen en voorrang te verlenen waar de ander recht op had, vervangt het Handje de na te leven verkeersregel. Dat anderen gehinderd worden of zelfs in gevaar gebracht worden, is van geen tel voor wie gul Handjes uitdeelt. De verkeersregels worden bewust heel even aan de kant geschoven en in plaats van een verontschuldiging is het Handje dan eerder een signaal van “ik hou geen rekening met jou”.
Neen, dan heb ik liever dat je eerlijk bent: steek gewoon je middenvinger op naar je medeweggebruikers als je toch niet zinnens bent de verkeersregels te respecteren. Dan weet ik waar ik aan toe ben. Liever even wachten dan van de sokken gereden worden op een zebrapad. Of komen die onoprechte Handjes allemaal uit Griekenland? Daar hebben ze een gebaar dat heel hard lijkt op ons Handje. Het gebaar heet “mountza” of “moutza” en het is een traditionele belediging, vergelijkbaar met onze middelvinger. Letterlijk betekent het: “ik smeer vuiligheid in je gezicht”. En zo voel ik me ook als ik zo’n Handje van veel te nabij zie.
Deze column verscheen in Verkeersspecialist 295 van april 2023.
