Mijlpalen van de mobiliteit (9) De digitale revolutie

Miguel Vertriest neemt je mee langs de negen belangrijkste mijlpalen in zijn canon van de mobiliteit. De negende en laatste mijlpaal is nog volop aan de gang: de digitale revolutie.

Data vervangt aardolie

Zoals elke revolutie biedt de digitale revolutie heel wat opportuniteiten, maar er zijn evengoed risico’s, naar duurzaamheid, maar ook naar veiligheid, privacy en inclusie. Een rode draad door de digitale revolutie is het belang van data als betaalmiddel voor diensten: “if you’re not paying for the product, you are the product”. Als we naar mobiliteitsdiensten kijken zien we vooral grote kapitaalinjecties van multinationale investeerders terwijl de dienst  zelf vaak niet zelfbedruipend is.

Ride-Hailing

Mogelijk gemaakt door internet en mobiele telefonie en in de nasleep van de financiële crisis startten heel wat bedrijven zoals Uber (2009) en Lyft (2012) met ritten via online platforms. De belofte van minder individueel autobezit, minder congestie en een last mile aanvulling op het bestaande openbaar vervoer werd echter niet waargemaakt. Wat we wel vaststelden: sociale dumping, disruptie van het bestaande aanbod, surge pricing (plotse prijsstijgingen wanneer er een grote vervoersvraag is) en een jarenlange opeenstapeling van verlies voor de bedrijven achter het aanbod. In 2023 maakt Uber voor het eerst winst, al heeft dat misschien meer te maken met de uitbreiding richting voedselleveringen en een nieuwe wereldwijde crisis.

Mobility as a Service (MaaS)

MaaS wordt gezien als een goed alternatief voor het (auto)bezit. De grote sterkte is dat de verschillende vormen van mobiliteit geïntegreerd worden aangeboden. Tot voor kort richtten aanbieders zich vooral op bedrijven en hun werknemers, maar door de lancering van Floya in Brussel in 2023 is er ook een aanbod voor particulieren. Ook Hoppin in Vlaanderen heeft de ambitie uit te groeien tot een echt MaaS-aanbod. Zowel de Vlaamse als de federale overheid werkten een afsprakenkader uit. Ondanks dat er al jaren aan de introductie van MaaS gewerkt wordt, verloopt de uitrol heel traag. Het is dan ook een complex ecosysteem van mobiliteitsaanbieders, investeerders, overheden... Monopolievorming is een risico, een bekende strategie is de markt te overrompelen om andere aanbieders te verjagen.  Iedereen herinnert zich de elektrische strooisteps die ‘s nachts met een dieselgenerator geladen worden.

De zelfrijdende droom van Los Angeles tot Terhills

Ja, er rijden al volledig zelfrijdende wagens rond. In België rijden ze op privé-terrein (Terhills), in de Verenigde Staten rijden ze gewoon op de openbare weg, met wisselend succes. Eind 2023 zette Cruise zijn dienstverlening stop, Waymo gaat vanaf 2024 ook op snelwegen rijden, naast het bestaande aanbod in enkele steden. Het is koffiedik kijken of de zelfrijdende auto ooit gemeengoed wordt, de technologische uitdagingen worden groter naarmate de complexiteit toeneemt. Als die zelfrijdende auto er ooit komt, zijn er garanties nodig dat het een verbetering is voor ons mobiliteitssysteem: minder individueel autobezit, geen rommelmobiliteit genereren, de belofte van meer verkeersveiligheid waarmaken en toegankelijk zijn voor iedereen. Het is aan de verschillende beleidsniveaus om een sluitend juridisch kader te creëren om deze revolutie in goede banen te leiden.